Węgry - case study wdrożenia Dyrektywy Omnibus

Nowe obowiązki w ramach Omnibusa

Węgry - case study wdrożenia Dyrektywy Omnibus

Warto się pochylić nad węgierskim ustawodawstwem. Według opinii ekspertów przepisy wdrażane w tym kraju są jednymi z najbardziej restrykcyjnych. Węgry zakończyły już implementację Dyrektywy Omnibus, znalazła ona zastosowanie w czterech aktach prawnych:

1. Ustawa XLVII z 2008 r. o zakazie nieuczciwych praktyk handlowych stosowanych przez przedsiębiorstwa wobec konsumentów („Ustawa o nieuczciwych praktykach handlowych”);

2. Wspólne Rozporządzenie Ministerialne Ministra Rozwoju Narodowego i Gospodarki oraz Ministra Spraw Społecznych i Zatrudnienia 4/2009 (I. 30.) w sprawie ustalenia szczegółowych zasad wskazywania ceny sprzedaży i ceny jednostkowej wyrobów oraz opłat za usługi („Dekret cenowy”);

3. Ustawa CLV z 1997 r. o ochronie konsumentów („Ustawa o ochronie konsumentów”);

4. Dekret Rządowy 45/2014 (II.26.) w sprawie szczegółowych zasad umów między konsumentami a przedsiębiorstwami („Dekret Rządowy B2C”).

Ustawa o nieuczciwych praktykach handlowych wskazuje, że konsumenci muszą być informowani o kryteriach stosowanych w wynikach wyszukiwania na stronach sklepów internetowych, a także o mechanizmach sortowania w porównywarkach produktowych/cenowych. Takie komunikaty muszą być sporządzone prostym językiem i publicznie udostępnione na stronie WWW.

Dodatkowo rozszerzono wykaz praktyk handlowych, które są postrzegane jako nieuczciwe. Wśród nich jest przesyłanie fałszywych recenzji i rekomendacji lub zlecanie takich publikacji w mediach społecznościowych. Takie czyny będą uznane za niezweryfikowane opinie w sklepach internetowych.

Jak prezentowane są ceny w węgierskich sklepach internetowych po Dyrektywie Omnibus?

Rozporządzenie w sprawie cen określa zasady, których należy przestrzegać w przypadku ogłoszenia obniżki ceny (szczegóły obliczeń w dalszej części tekstu). Zgodnie z nowymi zasadami przedsiębiorca musi wskazać cenę przed obniżką, czyli poprzednią/pierwotną cenę. To sformułowanie dla ustawodawcy oznacza wprost najniższą cenę na 30 dni przed promocją.

Ciekawym jest fakt, że jeśli produkt był w sprzedaży krócej niż 30 dni to poprzednia cena oznacza najniższą cenę w okresie nie krótszym niż 15 dni przed zastosowaniem promocji.

Przykłady wdrożenia Omnibusa w praktyce w węgierskich sklepach internetowych

Dla nowych produktów w ofercie wprowadzono dodatkowe obostrzenia. W okresie pierwszych 15 dni nie wolno komunikować dla nich promocji. W efekcie oznacza to spore utrudnienia w sprzedaży preorderów, dropów i nowości w obniżonej cenie. Warto podkreślić, że zasady te nie dotyczą produktów łatwo psujących się (spożywcze) oraz sezonowych (np. stroje plażowe latem czy sprzęt ogrodniczy wiosną), które ponownie wprowadzamy do sprzedaży.

Przepisy dotyczące informowania o obniżkach cen muszą być zawsze przestrzegane przez przedsiębiorców w punktach sprzedaży - zarówno w sklepie internetowym, jak i stacjonarnym.

Na czym polega wskazanie poprzedniej ceny w węgierskim ustawodawstwie?

Rozporządzenie w sprawie cen wskazuje, że w przypadku każdej obniżki ceny należy określić i wskazać poprzednio stosowaną cenę, w stosunku do której można określić nową - można to zrobić np. poprzez przekreślenie “starej” ceny.

Podawanie najniższej ceny z poprzednich 30 dni  przed promocją gwarantuje, że cena promocyjna jest rzeczywistą obniżką, a nie tylko zabiegiem marketingowym, który “wygląda jak obniżka cen”, a w efekcie wprowadza klientów w błąd.

Przedsiębiorca przed dniem obniżki musi sprawdzić najniższą cenę z ostatnich 30 dni, która będzie poprzednią ceną. Należy pamiętać, że zasada ta obowiązuje nawet przy ustalaniu ceny na krótki okres - przykładowo na kilka godzin.

Wyświetlanie ceny promocyjnej i ceny minimalnej w chorwackim sklepie CCC na AtomStore

Przykład wdrożenia Omnibusa na Zalando.pl

Na poniższych trzech przykładach prezentujemy scenariusze promocji oraz zasady informowania o cenach na karcie produktów zgodnie z węgierskimi przepisami. 

PRZYKŁAD 1 - proste promocje procentowe (zasada ogólna)

Produkt w dniu premiery i przez kolejne 30 dni posiadał cenę 1 000 HUF. W 31. dniu sklep zastosował jedną obniżkę (-20%). Poprzednia cena (najniższa w ciągu ostatnich 30 dni) dla tego produktu to 1 000 HUF. Zatem na karcie produktu powinny pojawić się dwie ceny:

• cena online = 800 HUF
• cena poprzednia/najniższa cena w ciągu ostatnich 30 dni = 1 000 HUF

Jeżeli promocja trwa dłużej niż 30 dni cena poprzednia, która musi być wyświetlana nie ulega zmianie i jest to najniższa cena poprzedzająca obniżkę. Stała promocja stosowana przez dłużej niż pół roku powinna być uzasadniona, inaczej może być potraktowana przez węgierski UOKiK jako nieuczciwa praktyka handlowa.

PRZYKŁAD 2 - promocje progresywne

Zgodnie z nowymi zasadami jeżeli stopa obniżki ceny jest sukcesywnie zwiększana, to poprzednią ceną jest cena przed pierwszym zastosowaniem obniżki ceny.

Jeśli sprzedawca ustalił już poprzednią cenę w momencie pierwszej obniżki ceny, stosując zasadę 30 dni, a następnie zdecydował się kontynuować obniżanie ceny produktu tak, że po rozpoczęciu promocji nie następuje wzrost ceny, mamy do czynienia ze stopniowym obniżaniem ceny.

W tym przykładzie najniższa cena przed pierwszą obniżką wynosiła 1 000 HUF. Pierwsza obniżka wynosi 10%, a cena produktu spadła do 900 HUF - tutaj zastosowanie ma zasada ogólna (por. przykład 1). Kilka dni później nastąpiła kolejna obniżka i cena produktu wynosi 800 HUF. Zatem na karcie produktu powinny pojawić się dwie ceny:

• cena online = 800 HUF
• cena poprzednia/najniższa cena w ciągu ostatnich 30 dni  = 1 000 HUF (nie 900 HUF)

Z uwagi na fakt, że jest to promocja ciągła to wysokość rabatu powinna być podana w stosunku do pierwotnej ceny 1 000 HUF, czyli 800 HUF przy obniże o 20% (1 000 HUF x 20% = 800 HUF). W przypadku kolejnej obniżki ceny do 700 HUF stopa rabatu wynosi 30% (1 000 HUF x 30% = 700 HUF), ponieważ pierwotna cena nadal wynosi 1 000 HUF ze względu na stałą promocję.

W związku z powyższym we wszystkich przypadkach należy podać poprzednią cenę równą 1 000 HUF,

PRZYKŁAD 3 - promocja progresywna vs. podwyższenie ceny

Warto pochylić się także nad przypadkiem, gdy doszło do podwyższenia ceny, a sprzedawca chce stosować promocją progresywną, ponieważ tu Węgrzy stosują specjalne zasady. Zgodnie z węgierskimi przepisami jeżeli stosujemy promocję progresywną to ceną poprzednią jest cena przed zastosowaniem pierwszej obniżki. Warunek to konieczność obniżania ceny stopniowo i bez przerwy, a cena nie może wzrosnąć ani razu w tym czasie.

Dla przykładu najniższa w ciągu ostatnich 30 dni produktu to 10 000 HUF. Nastąpiła promocja (-20%), zatem nowa cena to 8 000 HUF, a cena poprzednia to 10 000 HUF (por. przykład 1). Promocja zakończyła się, a nowa cena jest wyższa niż poprzednia - 12 000 HUF.

Zgodnie z węgierskimi przepisami, kolejne promocje powinny być liczone od kwoty 8 000 HUF, czyli najniższej ceny w ciągu ostatnich 30 dni przed wystartowaniem nowej kampanii promocyjnej. Jest to w rzeczywistości wcześniejsza cena promocyjna. Sprzedawca nie może wskazać tutaj 10 000 HUF jako ceny pierwotnej. Każda kolejna obniżka ceny powinna być liczona od ceny 8 000 HUF. Jeżeli nowa cena ma wynosić 700 HUF to wysokość rabatu należy wskazać w stosunku do kwoty 8 000 HUF tj. 12,5% lub kwotowo 1 000 HUF. Zatem informacja na karcie produktu powinna wyglądać następująco:

• cena online - 7 000 HUF (rzeczywista obniżka to -12,5% lub 1 000 HUF)
• cena poprzednia/najniższa cena w ciągu ostatnich 30 dni - 8 000 HUF

Po pięciu dniach sprzedawca decyduje się na kolejną obniżkę do kwoty 6 000 HUF. W węgierskim ustawodawstwie sprzedawca jako cenę poprzednią znowu powinien podać 8 000 HUF (por. przykład 2), a nie 7 000 HUF, a wartość promocji obliczyć w stosunku do ceny 8 000 HUF. Zatem informacja na karcie produktu powinna wyglądać następująco:

• cena online - 6 000 HUF (rzeczywista obniżka to -25% lub 2 000 HUF)
• cena poprzednia/najniższa cena w ciągu ostatnich 30 dni  - 8 000 HUF

Ta sama sytuacja ma miejsce, gdy będzie zorganizowana kolejna promocja o 1 000 HUF. Znowu cena poprzednia będzie wynosić 8 000 HUF, nowa cena to 5 000 HUF, a wysokość rabatu 37,5% (liczony od kwoty 8 000 HUF).

Organ ochrony konsumentów ma prawo zażądać od przedsiębiorcy historii cen, by zweryfikować czy nie doszło do nadużyć przy ustalaniu promocji. Węgierskie przepisy dotyczące ceny i kwestii promocji muszą być respektowane zarówno w sklepie internetowym, jak i stacjonarnym.

”-20% na wszystkie sukienki”. Jak wygląda ogłaszanie akcji promocyjnych w e-sklepie na Węgrzech?

Węgrzy wprowadzili pojęcia ogłaszania obniżki ceny w sposób ogólny. Jeżeli sprzedawca chce zawiadomić, że dziś “Wszystkie sukienki 20% taniej” nie musi na banerze na stronie internetowej podawać poprzedniej ceny. W takich przypadkach poprzednia cena oraz cena promocyjna każdego produktu objętego promocją musi być uwidoczniona na karcie produktu.

Program lojalnościowy, voucher i kody rabatowe w dobie Dyrektywy Omnibus

Na początek dobra wiadomość. Nowe przepisy nie mają zastosowania do kuponów lojalnościowych czy voucherów, które nie są szeroko ogłaszane konsumentom, lecz częściej za pomocą spersonalizowanych komunikatów.

Natomiast zniżki ogólne czy kody promocyjne ("Promocja -20% na kategorię XYZ", "Dziś 20% taniej z kodem XYZ") szeroko ogłaszane w sposób ogólny w sklepie internetowym wszystkim użytkownikom, podlegają zasadom ogólnym. 

W takich przypadkach zarządzający sklepem internetowym musi określić poprzednią cenę produktu objętego obniżką na podstawie najniższej publicznie dostępnej ceny z ostatnich 30 dni i wskazać zarówno poprzednia cenę, jak i promocyjną cenę produktu z zastosowaniem kuponu rabatowego np. na etapie koszyka. 

Produkty szybko psujące się i o krótkim terminie przydatności do spożycia

Zgodnie z wytycznymi węgierskiego prawa produkty łatwo psujące się i o krótkim terminie przydatności do spożycia są wyłączone z powyższych zasad. Wyznacznikiem czy produkt wpisuje się w tę kategorię może być data ważności produktu.

Nie jest możliwe sporządzenie pełnej listy produktów łatwo psujących się lub o krótkim terminie przydatności do spożycia objętych odstępstwem od prawa, ale skupia ona w szczególności świeżą żywność, napoje, mięso, wędliny, warzywa, owoce, pieczywo, nabiał, ciasta i kwiaty cięte.

Kraje, które wdrożyły Dyrektywę Omnibus do krajowego ustawodawstwa

Bułgaria

Ustawodawstwo wdrażające założenia Dyrektywy Omnibus zostało ogłoszone w bułgarskim dzienniku urzędowym 11 marca 2022 roku. W efekcie oznacza to, że proces został zakończony, a Omnibus wdrożony na mocy nowelizacji ustawy o ochronie konsumentów CPA, która weszła w życie 28 maja 2022 roku. Nowe przepisy w CPA mają zastosowanie zarówno do towarów, które zawierają treści cyfrowe lub usługę cyfrową tudzież są z nimi wzajemnie połączone w taki sposób, że ich brak uniemożliwiałby pełnienie swoich funkcji.

Zmienione prawo konsumenckie określa również pewne wymagania w związku z obowiązkiem przejrzystości i autentyczności opinii klientów. Dyrektywa w sprawie treści cyfrowych oraz dyrektywa w sprawie sprzedaży towarów została wprowadzona do bułgarskiego prawa Ustawą o treściach cyfrowych i usługach cyfrowych oraz sprzedaży towarów, które obowiązują od 1 stycznia 2022 roku. Dokument będzie miał także zastosowanie do umów o świadczenie treści cyfrowych lub usług zawartych przed dniem ich wejścia w życie z pewnymi wyjątkami. Kluczowe nowe przepisy przewidują, że okres gwarancji na dostarczenie treści cyfrowych lub usługi cyfrowej i towarów wynosi dwa lata.

Chorwacja

Dyrektywa Omnibus jest w chorwackim prawie implementowana poprzez całkowicie nową Ustawę o Ochronie Konsumentów, która weszła w życie 28 maja 2022 roku.

Rumunia

Na stronie Ministerstwa Gospodarki w Rumunii znajduje się projekt Rządowego Rozporządzenia Nadzwyczajnego w sprawie implementacji Dyrektywy Omnibus. Proponowany projekt nie odbiega od zasad określonych w Dyrektywie. W rumuńskim ustawodawstwie ochrona konsumentów została rozszerzona o usługi cyfrowe (m.in. uregulowanie zasad przechowywania danych w chmurze).

Finlandia

Według nowych przepisów sprzedawca musi wskazać najniższą cenę, po której towar był sprzedawany w okresie 30 dni przed rozpoczęciem obniżki ceny. Ogólna zasada obniżek cen nie ma zastosowania do towarów łatwo psujących się. W sytuacji, gdy kampania wyprzedażowa trwa dłużej niż 60 dni i w której obniżka ceny jest stopniowo zwiększana, jako najniższą cenę określa się cenę “wcześniejszą” w okresie 30 dni. W efekcie oznacza to, że nie ma potrzeby aktualizowania „wcześniejszej” ceny w trakcie kampanii sprzedażowej, ponieważ pozostaje ona taka sama dla wszystkich kolejnych ogłoszeń o obniżkach cen w trakcie tej samej kampanii.

Szwecja

Szwedzkie ustawodawstwo Dyrektywę Omnibus wprowadziło poprzez nowelizację ustawy, która wprowadza nowy paragraf dotyczący wskazywania ceny i wskazuje, że w przypadku obniżki ceny należy również podać poprzednią cenę. Poprzednia cena, którą należy podać, to najniższa cena, za jaką towar był sprzedawany w ciągu ostatnich 30 dni przed ogłoszeniem obniżki ceny. Jeżeli w tym czasie cena towaru stopniowo spadała, przedsiębiorca musi wskazać wcześniejszą cenę przed zastosowaniem pierwszej obniżki ceny. W Szwecji również z powyższych zasad wyłączone są produkty, które szybko się psują. Nowe przepisy mają zacząć obowiązywać od 1 lipca 2022 roku.

Dania

Implementacja Dyrektywy Omnibus do duńskiego prawa nastąpiła już w grudniu 2021 roku przez Urząd ds. Konkurencji i Konsumentów, natomiast zasady weszły w życie 28 maja 2022 roku. Znowelizowane przepisy wymagają, aby w przypadku ogłoszenia obniżki ceny przedsiębiorca wskazał najniższą cenę, za jaką towar był w sprzedaży w ciągu ostatnich 30 dni przed ogłoszeniem obniżki ceny. W przypadku towarów, które ulegają szybkiemu zepsuciu, sklepy muszą wskazać najniższą cenę, jako cenę sprzedaży towaru w ciągu ostatnich 14 dni przed promocją. W przypadku kolejnych ogłoszeń o obniżkach cen w trakcie kampanii wyprzedażowej (postępujących obniżek cen), za poprzednią cenę uważa się najniższą cenę, z jaką towar był wprowadzony na rynek przed pierwszą obniżką ceny.

Łotwa

Zmiany łotewskiego prawa weszły w życie 28 maja 2022 roku, natomiast wdrażanie Dyrektywy Omnibus rozpoczęło się już w grudniu 2021 roku. W przypadku obniżki ceny lub rabatu należy wyraźnie wskazać cenę pierwotną stosowaną przez sprzedawcę w okresie poprzedzającym zastosowanie obniżki. Cena pierwotna jest to najniższa cena oferowana przez sprzedawcę każdemu konsumentowi w ciągu 30 dni poprzedzających obniżkę lub rabat. W przypadku, gdy wyprzedaż, obniżka ceny lub rabat komunikowane są szerokiemu gronu odbiorców, należy wyraźnie wskazać cenę początkową, ale nie trzeba podawać ceny po jej obniżeniu. Powyższe zasady nie obowiązują jeśli mówimy o towarach łatwo psujących się lub przeterminowanych. W przypadku progresywnych obniżek cen kolejna obniżka ceny jest dozwolona w ramach kampanii sprzedażowej pod warunkiem, że w każdym ogłoszeniu o obniżeniu ceny zostanie wskazana pierwotna (bez rabatu) cena, jaka istniała przed zastosowaniem pierwszej obniżki ceny.

Norwegia

Ministerstwo ds. Dzieci i Rodziny złożyło propozycję wdrożenia Dyrektywy Omnibus do prawa norweskiego już w listopadzie 2020 roku. Przepisy miały wejść w życie nie później niż 28 maja 2022 roku, jednakże implementacja została opóźniona. Ministerstwo pracuje obecnie nad propozycją ostatecznych zasad wdrożeniowych, która ma zostać sfinalizowana do końca 2022 roku. Zgodnie z nowym prawem wyraźna zasada stosowania ceny „wstępnej” będzie wymagała podania informacji o rzeczywistej cenie pierwotnej, gdy produkt jest sprzedawany po obniżonej cenie oraz sprecyzowania, że ​​ogólna zasada odnosi się do najniższej ceny produktu, który był dostępny publicznie przez okres sześciu kolejnych tygodni przed obniżką ceny. Ten proponowany 6-tygodniowy okres to czas na ustalenie rzeczywistej „wcześniejszej” ceny. Jest zatem dłuższy niż wymagany 30-dniowy termin określony w Dyrektywie. W przypadku towarów łatwo psujących się i towarów sezonowych za pierwotną cenę „wcześniejszą” uważa się cenę rynkową tuż przed obniżką ceny. Jeżeli obniżka ceny jest stopniowo zwiększana w ramach tej samej kampanii sprzedażowej, poprzednia cena, którą należy podać, jest najniższą ceną, za jaką towar został sprzedany w okresie 6 tygodni przed rozpoczęciem kampanii sprzedażowej.

Serbia i Turcja

Pomimo tego, że Serbia i Turcja nie są w Unii Europejskiej, to postanowiły wdrożyć rozwiązania, które niesie za sobą Dyrektywa Omnibus. Serbia przyjęła nową ustawę o ochronie konsumentów we wrześniu 2021 roku, w celu zapewnienia większej ochrony klientom, a także osiągnięcia dalszej harmonizacji z przepisami UE.

Turcja 1 lutego 2022 roku zmieniła rozporządzenie w sprawie reklam handlowych i nieuczciwych praktyk handlowych. W zakresie nowelizacji zdefiniowano wówczas pojęcie ceny spersonalizowanej, a nieuczciwe praktyki handlowe zostały wskazane w celu zapewnienia ochrony konsumentów przed nieuczciwymi praktykami handlowymi i reklamami.

Wszystkie prezentowane przykłady wdrożenia Dyrektywy Omnibus na Węgrzech zostały opracowane na podstawie “Przewodnik dla handlowców dla stosowania zasad dotyczących promocyjnych obniżek cen” (Útmutató a kereskedők részére az akciós árcsökkentés re vonatkozó szabályok alkalmazásához) dostępnego na stronie węgierskiego Urzędu Ochrony Konsumentów.